De hellebaard van Sint Olof

De hellebaard is een stokwapen en wordt meestal gedragen door het voetvolk. Het gaat daarbij om wapens die op lange stokken of schachten worden gemonteerd. Door hun vorm en gewicht dienen ze meestal met twee handen te worden gehanteerd. De hellebaard wordt ingezet om te houwen of te steken en hoort bij de bewapening van voetsoldaten. Een ridder wordt normaal niet met een hellebaard afgebeeld maar met een zwaard. Dat Olof hier een hellebaard draagt heeft een symbolische betekenis. Hij is de marteldood gestorven op een slagveld.
De hellebaard is voortdurend in ontwikkeling aan de hand van de steeds veranderende wapenuitrustingen. Daarover meer bij het harnas.
De  Zwitserse eedgenoten gebruikten de hellebaard als eersten en het woord is een samenvoeging van ‘halm’ (schacht) en ‘bart’ (bijl). (Zie: R. van der Sloot pag. 52) In de 13e eeuw vindt de combinatie van houw- en stootwapen plaats. Al snel kwam er een haak aan de rugzijde bij om ruiters van hun paard te trekken of om wapenrustingen te doorboren.

De hellebaard is een akelig en dodelijk wapen. De beschrijvingen in veldslag-verslagen liegen er niet om. Conrad von Würzburg (1287+) lezen we in vertaling:
‘zesduizend krijgslieden te voet
droegen hellebaarden,
die scherp en goed geslepen waren.
wat zij daarmee aanvielen
was ten dode gedoemd’
….
‘in stukken spleten zij daar
man en paard tegelijk’

Met het voortdurend zwaarder en sterker worden van de wapenuitrustingen wordt de stootkling van de hellebaard harder middels een nieuwe wijze van smeden. Tegen het einde van de 15e eeuw raakt de hellebaard als wapen enigszins in onbruik. Als paradewapen, waardigheidsteken en voor het handhaven van orde bij kerkelijke plechtigheden bleef de hellebaard in meer decoratieve vormen nog lang dienst doen. Bij Sint Olof kan de hellebaard daardoor wellicht meerdere betekenissen hebben. Vooral als teken van martelaarschap en daarnaast als paradewapen van een vorst. Op oudere afbeeldingen zien we Olof  met een bijl of aks waarbij het ook zowel om een teken van macht gaat als om een verwijzing naar de marteldood.